سرویس جهان مشرق - سید قیام الدین غازی معروف به «ایشان قیام الدین» رهبر و موسس حزب نهضت اسلامی تاجیکستان در اقدامی عجیب در شب ۲۹ اردیبهشت در آشوب مبهم صورت گرفته در زندان شهرستان وحدت، توسط تروریست های داعش با زبان روزه به شهادت رسید.

ایجاد آشوب در زندان امنیتی تاجیکستان که زیر نظر دولت این کشور اداره می شود، و شهادت تعدادی از عناصر مخالف دولت لائیک این کشور از جمله یک روحانی شیعه و دو تن از اعضای حزب اسلام گرای آن از ابهامات موجود در این درگیری‌ها است.

علاوه بر اینها سکوت رسانه‌های خبری جهان در مورد این واقعه مهم را نیز می توان از ابهامات موجود در این حادثه دانست. حادثه‌ای که از نظر اهمیت خبری، سطحی کمتر از ترور جمال خاشقجی روزنامه نگار منتقد سعودی ندارد، اما حتی در رسانه‌های منطقه‌ای و خبرگزاری‌های بین‌المللی نیز کاملاً مغفول نگه داشته شد.

زندان «راحتی» در منطقه وحدت واقع در ۱۰ کلیومتری «دوشنبه» پایتخت تاجیکستان قرار دارد. شامگاه ۲۹ اردیبهشت گذشته بود که تعدادی از اعضای وابسته به جریان تروریستی و تکفیری داعش به سرکردگی «بهروز گلمراد اف» پسر «گلمراد حلیم اف» سرهنگ فراری ارتش تاجیکستان و یکی از اعضاء ارشد داعش در سوریه، برهان الدین مراد اف، عبد الجبار حلیم اف و محمود عصایف، سه افسر و کارمند زندان را به طرز فجیعی با چاقو کشته و ۸ تن از دیگر اعضای داعش را آزاد کردند و سپس پنج زندانی دیگر از جمله حجت الاسلام «سید قیام الدین غازی»، «کریم اف ستار صمداویچ» معروف به (مخدوم ستار) و «ستار اف سید مهدی خان» معروف به (شیخ تیمور) را جلوی چشم سایر زندانیان با چاقو ذبح کرده و تعداد دیگری از زندانیان را مورد ضرب و شتم قرار دادند.

در ادامه درگیری، بخش بهداری زندان به آتش کشیده شد و شورشیان با هدف فرار از زندان، تعدادی از زندانیان را به گروگان گرفتند و با نیروهای امنیتی درگیر شدند که در پی آن ۲۴ تن از شورشیان و اعضاء داعش کشته و ۳۵ تن دیگر بازداشت و در نهایت گروگان‌ها نیز آزاد شدند.

وزارت دادگستری تاجیکستان در پی این حادثه با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که زندانیان عضو گروه داعش این ۳ نفر را برای ترساندن مأموران زندان به گروگان گرفتند و با کارد به‌طور فجیعی به قتل رساندند.

این اطلاعیه می‌افزاید: ریاست سازمان زندان وابسته به وزارت عدلیه تاجیکستان از بهروز گلمراد فرزند سرهنگ گلمراد حلیم اف فرمانده سابق نیروی وزارت کشور تاجیکستان که در سال ۲۰۱۵ به گروه داعش پیوسته است و فخر الدین گل اف، محمد الله شریف اف و روح‌الله حسن اف به عنوان سرکردگان این آشوب و اعضای گروه تروریستی داعش یاد کرده است.

وزارت دادگستری تاجیکستان اعلام کرد که در این آشوب ۲۴ زندانی کشته شده و ۳۵ نفر دیگر بازداشت شده‌اند.

حزب نهضت اسلامی تاجیکستان در بیانیه ای خواستار روشن شدن جزئیات حادثه زندان وحدت این کشور شد. در این بیانیه آمده است: حزب نهضت اسلامی، حکومت تاجیکستان را مسئول فاجعه زندان شهر وحدت دانسته و از امنیت و سلامتی زندانیان در این کشور اظهار نگرانی می‌کند.

«ایشان قیام‌الدین» ۶۶ ساله توسط دولت تاجیکستان رسماً به برانگیختن کینه و عداوت مذهبی، عضویت در سازمان‌ها و تشکیلات افراط‌گرا و همکاری در اقدامات تروریستی متهم شد.

** ابهامات روایت دولتی از درگیری های زندان امنیتی تاجیکستان

این نکته که عناصر داعش محبوس در این زندان چرا در بخش مربوط به شیعیان نگهداری می‌شدند و چگونه توانسته‌اند به سلاح سرد دست پیدا کنند و به وسیله آن، روحانیون شیعه را برای تهدید مسئولان زندان به گروگان بگیرند، از جمله ابهامات این اقدام عجیب است.

نکته عجیب دیگر اینکه چرا پیکر شهید سید قیام الدین غازی مخفیانه دفن شده است. دولت تاجیکستان بعد از واقعه شهادت فجیع وی در زندان وحدت، اجازه دیدن جنازه او به هیچکدام از اعضای خانواده‌اش را نداد و تنها پس از آنکه بدن سید قیام الدین به وسیله عناصر حکومت دفن گردید، به مادر سالخورده وی اجازه داده شد که بر سر قبر او حاضر گردد.

سوالی که مطرح است، اینکه اگر دولت تاجیکستان از ادعای خود در خصوص درگیری های به وقوع پیوسته در زندان اطمینان دارد و دلایل کافی برای اثبات بی‌گناهی و تبرئه مقامات امنیتی خود دارد، چرا پیکر این روحانی شیعه را به خانواده و هوادارانش تحویل نداده است؟

** قیام الدین غازی کیست؟

قیام الدین غازی در سال ۱۹۵۲ و در خانواده‌ای مشهور از «ایشان‌های» مقیم منطقة قاضی ملک در وادی وخش تاجیکستان به دنیا آمده است. نام وی نخستین بار در گردهمایی‌ها و تجمعات پاییز ۱۹۹۱ در مرکز شهر دوشنبه بر سر زبان‌ها افتاد. ایشان قیام‌الدین با سخنرانی‌های پر شورش، بلافاصله به یکی از نخستین رهبران تجمعات سال ۱۹۹۲ تبدیل شد.

طی تجمعات و دیدارهای سال ۱۹۹۲ در کنار قاری محمدجان و رحیم نورالله بیک‌اف، مردم تاجیکستان به ایشان قیام‌الدین عنوان «ژنرال مردمی» را اعطا کرده بودند.

تاسیس نهضت اسلامی تاجیکستان در سال ۱۹۷۲ میلادی، برگزاری بزرگ ترین تظاهرات در سال ۱۹۸۶ میلادی علیه دولت ضد دین کمونیسم، عضویت در مجمع علمای اسلامی افغانستان در دهه ۹۰ میلادی، عضویت در کمیسیون آشتی ملی در سال ۱۹۹۷ برخی از فعالیت های سیاسی حجت الاسلام سید قیام الدین غازی است. فعالیت های سیاسی، اجتماعی و دینی وی موجب شد که بارها دستگیر و حتی شکنجه شود که اولین دستگیری او به سال ۱۹۷۹ میلادی بر می گردد. در سال ۲۰۰۶ میلادی پس از ارتحال مرحوم استاد نوری و باتوجه به فشار سیاسی دولت به ظاهر از فعالیت های سیاسی کنار رفت، ولی به تربیت شاگردان، تبلیغ و نشر اسلام و تالیف مشغول بود.

پس از پیروزی جبهه تحت حمایت دولت تاجیکستان در جنگ داخلی، ایشان قیام‌الدین و برخی از پیروانش به افغانستان مهاجرت کردند. در اتحاد نیروهای مخالفین (مقابل نیروهای دولت) که جمعی از اسلام‌گرایان، ملی‌گرایان و لیبرال‌های تاجیک بودند، ایشان قیام‌الدین مسئول جمع‌آوری کمک برای پناهندگان را بر عهده داشت و از این رو، وی سفرهای زیادی به ایران و کشورهای عرب و مسلمان منطقه برای جمع‌آوری کمک‌، داشت.

پس از توافق صلح میان اتحاد مخالفین و دولت، ایشان قیام‌الدین در سال ۲۰۰۰ برای مداوای فرزند خردسالش که به گفته وی دچار بیماری فلج پا شده بود، به ایران سفر می‌کند.

امامعلی رحمان، رئیس جمهور تاجیکستان که مدتی است جذب دلارهای نفتی سعودی‌ها شده و طی سالهای اخیر برخی پرونده‌سازی ها ضد جمهوری اسلامی ایران را در دستور کار خود قرار داده است، بعد از بازداشت قیام الدین مدعی شده بود که ایشان با جیب‌های پر از دلار کشور دوست ما، مذهب شیعه را قبول کرده و با سفارش ساختار اطلاعاتی این کشور، علیه ملت تاجیک اقدام کرده است! این در حالی بود که بعد از اعلام ممنوعیت فعالیت حزب نهضت اسلامی در تاجیکستان که این اقدام هم بر خلاف رویکردهای دموکراتیک و آزادی بیان بوده و بدون هیچ وجهه قانونی انجام شد، قیام الدین غازی هیچ فعالیت سیاسی نداشته و در روسیه مشغول به کار بوده است.

**شهادت غازی و معیارهای دوگانه محافل سیاسی و رسانه‌ای

شهید قیام الدین غازی در آذر سال ۱۳۹۶ در فرودگاه «پولکوا» سنت پترزبورگ روسیه بازداشت و به تاجیکستان منتقل شد. وی در خرداد ۱۳۹۷ در بازداشتگاه شماره یک شهر دوشنبه در دادگاهی بدون حضور خبرنگاران و پشت درهای بسته، به اتهام خیانت به وطن، تلاش برای براندازی نظام سیاسی و برانگیختن اختلافات مذهبی، ملی و نژادی به ۲۵ سال زندان محکوم شد.

شهادت مظلومانه این روحانی تاجیک علامت سوال بزرگی در معیارهای دو گانه حاکم بر موسسات بین‌المللی و محافل رسانه‌ای جهان ایجاد کرده و ثابت می کند که تا چه اندازه موضع‌گیری های این محافل بر اساس منافع و تمایلات و جهت‌گیری های سیاسی آنها انجام می شود و ادعاهایی مانند حقوق بشر و رعایت پروتکل‌های بین‌المللی تنها به عنوان حربه‌ای برای پیشبرد منافع سیاسی این کشورها به کار گرفته می شود.

* علی عباسی